Een brainstorm draait om het bedenken van ideeën. Maar nadat dat gelukt is, moet er nog wat mee gebeuren: zonder te kiezen eindigt de brainstorm met meer resultaten dan je kunt uitwerken. Daarom hier alle werkvormen voor de opbouw van een brainstormsessie, voor het genereren van ideeën en voor de selectie ervan.
Kijk ook bij de algemene tips voor het ontwerpen en leiden van bijeenkomsten!
Ontwerp je brainstormsessie
- Voorafgaand aan een bijeenkomst: Heldere doelen en afspraken voor een bijeenkomst
- Handleiding voor het ontwerpen van een brainstorm
- Bijeenkomstenplanner: Manier om een bijeenkomst in detail te ontwerpen
- Spelregels voor creatief denken: Afspraken om de ideeënstroom te vergroten.
- Associatiememory: Een spel met afbeeldingenkaarten om op te warmen voor het èchte creatieve werk.
(Overweeg een facilitator in te schakelen
- Wanneer heb je een facilitator nodig? Herkenbare situaties om de meerwaarde van een facilitator duidelijk te maken
- Checklist bij je facilitatorkeuze: Lijst van aandachtspunten om een facilitator te kiezen)
Begin bij het begin: de juiste vraag
- Over soorten vragen en de rol van een groep: Ideeën uit een groep: het vraagstuk
- Orakel: Een orakel helpt je met het goed formuleren van een vraagstuk
- Bevraag en beantwoord: Werkvorm om een vraagstuk scherper te formuleren
- Zoom in en uit: Manier om het juiste detailniveau te kiezen voor een vraagstuk
- De 5 Why’s: Vragen stellen om te komen tot de kern van het probleem
- Vraag of probleem formuleren met plaatjes: Afbeeldingenkaarten gebruiken om je vraagstuk vanuit een ander perspectief te zien en aan te scherpen
Bedenk ideeën
- Ideeën genereren met een groep:
- Spelregels voor creatief denken: Afspraken om de ideeënstroom te vergroten.
- Gearrangeerde huwelijken: Denkoefening om nieuwe ideeën te krijgen
- Dobbelen / advertentiespel: Spelletjes die je aan nieuwe ideeën helpen
- Een plaatje van een oplossing: Aan de hand van afbeeldingenkaarten nieuwe ideeën verzinnen
- Forced-fit met plaatjes: Innovatieve ideeën door je creativiteit te stretchen aan de hand van afbeeldingenkaarten
- Stel dat…: Een ander perspectief voor een vraag leidt tot nieuwe ideeën
- Absurde vragen: Rare vragen leveren uiteindelijk bruikbare ideeën op
- Extreem zoomen: Groothoek- of macrolens leveren nieuwe perspectieven en daardoor nieuwe ideeën op
Selecteer ideeën
- Methoden om van veel ideeën te komen tot een behapbare hoeveelheid: clusteren en matrix
- Technieken om te kiezen uit veel ideeën: stippen zetten, geld inzetten, de roos van Nele Steelandt
- Methoden om uitgewerkte ideeën te beoordelen: PMI, ieder kiest, advocaat van de duivel of engel
- Exact kiezen: grafisch scores weergeven en gewogen scores. Let op, voor deze methoden heb je al een lijst beoordelingscriteria nodig (scope , programma van eisen en wensen, zoiets).
Meer werkvormen voor brainstorms vind je hier:
Krijg je de puzzel niet zoals je ‘m hebben wilt? Ik help je graag.
Sites met geschikte methoden
- De database van de IAF, de international Association of Facilitators
- Forth Innovation: allerlei werkvormen en tools die horen bij de Forth / Voort innovatie methode, maar die vaak ook los goed te gebruiken zijn
- Creatiefdenken.com: vele werkvormen, maar de uitleg is beperkt. Dus meer om je op ideeën te brengen dan dat je er meteen mee aan de slag kan. Wel handige zoekfunctie: sorteren op o.a. fase creatief proces, tijdsduur, plezier(!).
- De GPS-brainstormkit van Flanders DC is een goed uitgewerkte, kant-en-klare methode
Boeken vol werkvormen
- “Het groot werkvormenboek; dé inspiratiebron voor resultaatgerichte trainingen, vergaderingen en andere bijeenkomsten” door Angela Papas-Talen en Sasja Dirkse-Hulscher is een heel fijn boek: goede uitleg, maar ook hele handige overzichten om te vinden wat je zoekt. Eind 2017 verschijnt deel 2.
- Over creativiteit: “Creativiteit Hoe?Zo!” van Igor Byttebier
- Over brainstormen: Brainstormen met resultaat, door Wichert van Engelen. Een boek vol handige werkvormen. Vergelijkbaar (iets meer werkvormen, iets minder achtergrond): “60 werkvormen voor creatieve sessies; een schatkist vol ideeën voor bijeenkomsten met resultaat” door Josine Gouwens en Rozemarijn Dols.