Vorige keer besprak ik technieken om van heel veel ideeën te komen tot een behapbaar aantal. Deze keer manieren om te kiezen uit “gewoon” vele ideeën.

De scheidslijn is niet hard hoor, het is een inschatting, die hangt af van het soort ideeën, de tijd die je eraan wilt besteden, de groep waar je mee werkt of of je juist in je eentje zit te puzzelen enzovoorts. Dus kijk gewoon wat je aanspreekt.

Een klassieker: stippen

Een makkelijke techniek, die bovendien bruikbaar is voor veel verschillende situaties: de stippen. Hij kan in je eentje, maar ook met grote groepen, hij kan bij tien ideeën, maar ook met honderden (maar da’s wel meer werk…).

Hoe werkt het? De deelnemers gaan stippen zetten bij ideeën die ze willen kiezen. Als iedereen klaar is, staan bij sommige ideeën meerdere stippen, bij een aantal ideeën staat één stip en bij de meeste ideeën staat er geen.

Laat de deelnemers eerst maar even kijken naar de ideeën, en dan pas stippen, om te voorkomen dat massaal de eerste “stipper” wordt nageaapt. Zorg dat meerdere deelnemers tegelijk kunnen stippen, dat helpt ook.

De deelnemers krijgen een opdracht mee: “Zet stippen bij ideeën die…” Daar kun je mee sturen, bijvoorbeeld:

• “…volgende week uitgevoerd kunnen worden” levert haalbare, maar misschien niet zo spannende ideeën op
• “…innovatief zijn” levert juist originelere, maar minder makkelijk haalbare ideeën op
• “…jou persoonlijk aanspreken” zorgt dat deelnemers hun intuïtie gebruiken, zonder te letten op haalbaarheid e.d.

Deelnemers mogen een beperkt aantal stippen zetten, ze mogen zelf kiezen hoeveel stippen ze bij elk gekozen idee plannen. Dus wil een deelnemer al haar stippen bij één idee plakken dan is dat prima.

Hoeveel stippen mag iedereen zetten? Wat je wilt bereiken is dat je van het totale aantal ideeën een overzichtelijk rijtje overhoudt. Als vuistregel zou ik zeggen: je wilt dat zo’n tien procent van de ideeën minstens één stip krijgt. Daarvoor heb je dan evenveel stippen als 1/5 van het aantal ideeën nodig. Da’s dus per persoon 1/5 van het aantal ideeën gedeeld door het aantal deelnemers. Maar hé, dit is een vuistregel, bij een klein aantal ideeën is het bijvoorbeeld prima als het percentage ideeën met stippen (veel) hoger is. Ik denk dat het fijn is als iedereen minimaal drie, maximaal zes stippen te verdelen heeft.

Die stippen zelf? Met dikke stift zetten, of van die plakrondjes plakken, te koop bij de boekhandel. Plakrondjes is wat gepiel met verdelen, maar drukken niet door op de muur, wel zo fijn.

Aan het eind kijk je welke ideeën de meeste stippen hebben gehad. Afhankelijk van de wensen en van de verdeling van de stippen kies je de top-vijf, alle ideeën met meer dan één stip of gewoon alle ideeën die een stip hebben gehad. En met die ideeën ga je verder.

Variatie: zet je geld in!

Een variatie op het stippen zetten: zet geld in. Vooral als het gaat om het kiezen van haalbare ideeën werkt dit prima: je geeft de deelnemers wat nepgeld (briefgeld is geschikt, lekker grote bedragen, bijvoorbeeld hier te vinden, ieder een briefje van 500, 200 en 100 euro) dat ze mogen inzetten op de ideeën waarvan zij denken dat ze goed geld gaan opbrengen. Het geld plakken ze met afplaktape op de muur, of met lijmstift op papier, bij de gekozen ideeën. Het voordeel van geld is dat je er de hele belevingswereld rondom geld mee je sessie in haalt: het “doet pijn” om het uit te geven (dus mensen kiezen heel bewust), het is niet oneindig, je moet slim investeren, het kan groeien enzovoorts.

Je kunt als je dat leuk vindt natuurlijk ook pepernoten, m&m’s, lucifers of casinomuntjes inzetten. Dat is luchtiger en origineler dan stippen plakken, en kan goed bij het thema van je sessie passen. Haal eruit wat er in zit!

In de roos!

Mijn collega-facilitator Nele Steelandt gebruikt een mooie techniek, die het kiezen van ideeën met een groep leuk, makkelijk en inzichtelijk maakt.

Je hebt nodig:

• De ideeën op post-its of kleine briefjes of kaartjes.
• Een grote “roos” op de grond (op flipovervellen). Als je post-its gebruikt kan het ook op de muur, maar horizontaal beter.

De roos ziet er zo uit:

Meer cirkels kan, veel minder zou ik niet doen. Ik heb gekozen voor een even aantal, zodat er geen “midden” is, maar dat is geen ijzeren wet.

Hoe werkt het? Je spreekt af waar het midden van de roos voor staat: zijn dat originele ideeën, ideeën die je aanspreken, ideeën die goed zijn voor de organisatie enzovoorts? De buitenste rand staat dan voor de minst originele/aansprekende/geschikte ideeën. De ringen ertussenin zijn voor de ideeën er tussenin. Spreek ook af waar ze de ideeën moeten leggen: òp de lijn, of juist ertussen?

Je legt als facilitator zelf de ideeën halverwege binnencirkel en buitenrand, rondom (bij een oneven aantal ringen zoals hier kies je een ring die eerder wat meer naar buiten dan wat meer naar binnen is, dus ring 3). Nu mogen de deelnemers gaan schuiven, in een aantal rondes. Ze mogen elke ronde ieder een bepaald aantal stapjes zetten. Dat spreek je af, bijvoorbeeld drie stapjes. Een stapje is: één ring naar binnen, of één ring naar buiten, met één idee.

Vinden ze een idee goed, dan schuiven ze het naar het midden, vinden ze het minder goed, dan schuiven ze het naar buiten. Ze mogen ook aan ideeën zitten die al eens verschoven zijn, door henzelf of door anderen.

Zorg dat deelnemers niet al te strategisch gaan schuiven, als je mensen hebt die steeds wachten tot iedereen klaar is om dan alles (terug) naar hun hand te zetten dan moet je beurten gaan verdelen.

Herhaal dit totdat er een duidelijke schifting ontstaat. Een paar ideeën zullen steeds van plaats blijven wisselen, maar de meesten zullen op een zeker moment een vast plekje krijgen.

Afhankelijk van je wensen ga je nu verder met de ideeën uit het midden, of uit de middelste twee cirkels. De twijfelgevallen kun je meenemen, of je kunt ze met een andere techniek (zie vorige en volgende post) verder schiften.

Volgende keer: manieren om te kiezen uit een beperkt aantal ideeën of concepten!