De zin en onzin van “gekke spelletjes”
Op LinkedIn kwam laatst een bericht voorbij over energizers. Dat zijn activiteiten waarmee een groep als het goed is in de juiste stemming wordt gebracht, bijvoorbeeld voor een energieke brainstorm. (Ze zijn ook in te zetten als een bijeenkomst volledig in dreigt te zakken, maar als een bijeenkomst inzakt ligt dat niet aan een gebrek aan energizers, dus dat is meer een laatste redmiddel.) De strekking van het bericht was: energizers zijn onzin, maar wat je wel kunt doen… en toen kwamen er een aantal tips over, nouja, energizers.
Vandaar dat ik dacht: laat ik iets schrijven over de zin en onzin van opwarmers en energizers. OK, klaar met de warming-up? Daar gaat-ie!
Opwarmers en energizers: het verschil
Opwarmers en energizers zijn hetzelfde. Een opwarmer doe je aan het begin van een bijeenkomst, een energizer vaak tussendoor, bijvoorbeeld na het middageten. Maar de activiteiten en het doel ervan zijn hetzelfde. Dus trek je niet teveel aan van het onderscheid: niemand die het merkt als je energizer stiekem een warning-up-oefening is.
Horror-opwarmers: hoe het niet moet
Je komt op een bijeenkomst, en de facilitator of dagvoorzitter vraagt alle deelnemers te gaan staan. Vervolgens komt er een oefening die je eerder zou verwachten bij een kindercircus, iets met balans en fysiek contact. Ongemakkelijk doe je mee. Er wordt her en der zenuwachtig gelachen, sommige mensen vertikken het ostentatief mee te doen en anderen moeten opeens een belangrijk telefoontje afhandelen. Na dit nogal opgelaten intermezzo gaat de bijeenkomst verder, de sfeer is veranderd, maar wat het nou bijgedragen heeft?
Uit het boekje
Er zijn handige en leuke boeken vol met oefeningen voor een warming-up voor een bijeenkomst. (Als je bij de bibliotheek zoekt op “energizer” vind je ze snel.) Veel daarvan komen uit het jeugdwerk, en worden oorspronkelijk gebruikt op jongerenkampen, bij scouting-achtige bijeenkomsten. Wie een beetje nadenkt kan zelf wel verzinnen dat een oefening voor een groep fitte pubers die elkaar al kennen niet per se bruikbaar is voor 40+ professionals die elkaar voor het eerst zien. Zomaar een greep uit het boek doen omdat de oefening je wel leuk lijkt is fout. Een oefening kiezen vergt maatwerk.
Hoe het wel moet? Nou: zo.
Een goede energizer of opwarmer voelt logisch, hij past in het programma. Er mag best een verrassingselement in zitten, en ook speels is prima, maar niet “gek doen om het gek doen”. Gek doen is niet het doel van een energizer.
Lachen mag, graag zelfs. Een geschikte oefening zorgt voor een ontspannen sfeer, dus gezelligheid en zelfspot zijn welkom. Iets persoonlijks mag ook, maar let op: je hebt twee soorten persoonlijk:
- “Truth-or-dare”-persoonlijk: bij het spelletje truth or dare moeten de deelnemers de waarheid vertellen over een ongemakkelijke, persoonlijke vraag, en anders moeten ze een (vaak nare) opdracht uitvoeren. Dat soort “persoonlijk” zoeken we niet: je wilt dat mensen zich op hun gemak voelen. Niet doen.
- “Ik ken je nu iets beter”-persoonlijk: er zijn genoeg onderwerpen die mensen best willen delen met anderen zonder dat ze zichzelf hoeven bloot te geven. Lievelingseten, favoriete vakantiebestemming, favoriete zanger: mensen vertellen hier graag over, het geeft een beeld van iemand en het breekt het ijs, zonder ongemakkelijke vragen. Dit soort persoonlijke onderwerpen is heel geschikt. Doen!
Een oefening kan heel goed aansluiten bij het onderwerp of het thema van de bijeenkomst. Ook kun je een energizer combineren met een kennismakingsactiviteit of bijvoorbeeld met het voorbereiden van de volgende activiteit.
Stappenplan voor een fijne warming-up
Stel, je hebt bedacht dat je je bijeenkomst wilt beginnen of voortzetten met een energizer of opwarmer. Top, zo’n activiteit die iedereen weer even lekker fris en actief betrokken maakt. Zo regel je dat:
- Waarom wil je op je bijeenkomst een opwarmer of energizer? Krab jezelf achter je oor en vraag je af: is het programma niet actief genoeg? Voorkomen is beter dan genezen :). Heb je een dijk van een programma dan heb je genoeg aan een opwarmer aan het begin, en eventueel een korte energizer per dagdeel. Vraag je per activiteit af wat je er precies mee wilt bereiken.
- Denk na over de randvoorwaarden. Kijk even: wat voor groep is het, wat voor bijeenkomst? En ook praktisch: hoe is de ruimte, het budget, de beschikbare tijd?
- Bedenk wat voor soort activiteit je wilt. Fysiek actief? Zitten of staan? Rustig of meer “up tempo”? Ieder voor zich, of echt gezamenlijk? Luchtig en/of met een diepere laag?
- En dan pas: Zoek of ontwerp een activiteit. Sla er wat boeken of sites op na (uit jeugdwerk, groepscoaching, sport) en kies wat activiteiten uit die passen, of bedenk zelf een activiteit.
- En tot slot: Maak er maatwerk van. Stem de activiteit af op jouw, doel, jouw groep, jouw randvoorwaarden. Pas het thema aan, laat stukken weg, voeg elementen toe, net zolang tot het precies past. Zorg dat de energizer of opwarmer op zichzelf goed is, en naadloos in je programma past. Bedenk ook wat eventuele lastige punten zijn, en wat je daarmee doet.
En dan: geniet van het effect!