Vandaag bespreek ik mijn favoriete fictieve uitvinders. En sorry: ik heb erg weinig vrouwen in films voor volwassenen kunnen vinden. Tips zijn dus welkom! Die uitvinders wil ik eruit lichten als rolmodellen. Positieve rolmodellen zijn nodig voor de minder waarschijnlijke helden onder ons. Ik gun elk kind en elke jongere een held waarmee hij of zij zich kan identificeren, ik denk dat dat helpt als je je “de enige” voelt.

Ogen open voor ieders talent

Iedereen is wel ergens goed in. De kunst als docent en als ouder is om dat over te brengen aan je studenten, leerlingen of kinderen. En dan niet alleen het sportieve kind erop wijzen dat het weliswaar niet goed is in spelling, maar wel heel sportief. Het gaat er me ook om, om dat sportieve kind te laten zien dat de minder sportieve kinderen weer andere dingen kunnen. Ze kunnen bijvoorbeeld goed tegen hun verlies, handig met zo’n competitief kind in hun midden. Of ze kunnen goed delen, goed vertellen, of goed spellen. En dan de waarde daarvan laten zien aan dat sportieve kind natuurlijk hè.

Ik hoop mijn kinderen en studenten te helpen hun zelfvertrouwen te ontwikkelen door zowel hun eigen kwaliteiten als die van anderen te laten zien. En ik wil tegelijkertijd hun waardering voor de (soms onvermoede) talenten van anderen stimuleren. Ik hoop ook dat deze aanpak voorkómt dat mijn studenten en mijn kinderen het gevoel krijgen dat ik ze alleen waardeer vanwege hun talent: ik wil ze laten zien dat ze gewaardeerd worden om wie ze zijn, inclusief hun talenten en tekortkomingen.

Uitvinders als rolmodel

Uitvinders zijn nuttig als rolmodel voor kinderen en studenten die creatief en slim zijn. En dat hoeft dan zeker niet hoog-IQ-slim te zijn, slim met hun handen is zéker ook belangrijk. Op school wordt creativiteit vaak verward met handvaardigheid en kunstzinnige expressie. (Zie ook Einstein had óók geen voorbeeld.) Dat doet de kinderen tekort die niet warm lopen voor het plakken van gekleurde propjes maar wel hele slimme (al dan niet technische) oplossingen kunnen bedenken. De uitvinders dus. Daarom vandaag op een voetstuk: de fictieve uitvinder! Niet op volgorde van belangrijkheid overigens.

1. James Bond’s Q

Macho vrouwenverslinder en schietgrage gentleman (op dat vrouwenverslinden na dan) James Bond wordt regelmatig gered door de slimme uitvindingen van zijn technische man op het hoofdkantoor Q. De oude Q’s (Desmond Llewelyn en John Cleese) waren oudere, vaderlijke uitvinders, een beetje suffe mannen in stofjassen, die desondanks de meest waanzinnige gadgets en uitvindingen bedachten. Veel wapens, en natuurlijk de auto’s vol snufjes die James Bond dan heel moest teruggeven maar áltijd total loss reed.

Nieuwe Q Ben Wishaw is meer een wizkid: een jonge nerd met hele snelle hersens. Hij heeft vliegangst, maar hij hóeft ook helemaal niet te vliegen: hij heeft alleen maar zijn computer nodig. Zoals hij tegen James zegt bij hun eerste ontmoeting: hij kan meer schade aanrichten voor zijn eerste kop thee van de ochtend dan James in de “buitenwereld” in een jaar. Als je weet hoeveel ellende James kan aanrichten is Q een hele grote 😉

James en nieuwe Q ontmoeten elkaar:

Meer over Q op Wikipedia.

2. MacGyver

MacGyver is de hoofdpersoon van de televisieserie MacGyver uit de jaren ’80 of ’90. (Er is een recentere remake, die ken ik niet.) MacGyver is een sympathieke held: niet gewelddadig, vriendelijk, behulpzaam en sociaal. Zijn specialiteit is het oplossen van problemen met onwaarschijnlijke middelen. Ik weet overigens niet meer precies hoe hij en de mensen die hij helpt steeds maar zo in de problemen komen. Het zal wel net zoiets zijn als bij de eindeloze detectiveserie Midsomer Murders: die omgeving kent een absurd hoog percentage onwaarschijnlijke moorden, iedereen uit de streek is intussen al wel een keer verdacht dan wel anderszins betrokken dan wel op de nominatie om te worden vermoord. (OK, ik zocht het net op: MacGyver doet geheime missies, vandaar al dat gedoe.)

Maar goed, typisch MacGyver-plot: hij en een leuke dame worden door slechteriken opgesloten in een garagebox. MacGyver weet de garagedeur eruit te blazen door een explosie te veroorzaken met iets als een flesje Pokon, een kauwgumpje en wat ijzervijlsel. Zoiets. Inventiviteit ten top met huis-tuin-en-keukenmiddelen.

Van iets eerdere datum: “The A-team”. Die zijn ook bijzonder inventief, maar net iets minder geschikt als rolmodel vanwege wat psychische issues en het gebruik van vrij veel nodeloos geweld. Maar wel leuk, zoals in deze opsomming van de tien meest belachelijke wapens die ze ooit uitvonden. Er is ook een recente remake-film van “The A-team”, hoogtepunt daarin is het stukje “flying a tank”, zoek maar op!

3. Lampje van Willie Wortel

Denk je uitvinder, dan denk je Willie Wortel. Maar wees kritisch: hij vindt veel uit, maar echt succesvol zijn zijn uitvindingen nooit. Een paar typische Willie Wortel-plots, over zijn uitvindingen:

• Ze doen iets anders dan Willie had bedoeld, waardoor Willie ze niet gebruikt, hoewel anderen er soms wel het nut van inzien.
• Doordat ze te goed werken ontstaan nieuwe problemen of kan Willie de vraag niet aan.
• Ze hebben onverwachte bijwerkingen die Willie alleen kan oplossen door de uitvinding te vernietigen.
• Goedbedoeld lost Willie iemands probleem op waardoor een ander zich benadeeld voelt en achter Willie aan gaat.

Maar gelukkig is daar zijn trouwe mechanische assistent Lampje. Willies beste uitvinding: hij werkt en hij let goed op, waardoor hij Willie al vaak uit de problemen heeft gehaald. Want anders dan die van Willie werken Lampjes oplossingen wel!

4. Lego Ninjago’s Nya en alle legobouwers uit de Legofilm

Lego heeft tegenwoordig eigen tv-series en films. Twee mooie voorbeelden daaruit:

In de serie Ninjago (inderdaad, met ninja’s) is het jongere zusje van één van de vier jongens die de hoofdrol spelen stiekem veel slimmer en beter dan de mannen denken. Ze is supergoed met techniek en vecht als de beste. Later hoort ze er echt bij, en erkennen de mannen haar slimheid en inzicht. Deze dame heet Nya.

In de eerste Legofilm wordt door de grote slechterik, tevens de baas van het land, jacht gemaakt op Meesterbouwers. Die Meesterbouwers combineren onderdelen uit verschillende Lego-werelden tot nieuwe creaties, daar is deze President Business fel op tegen. De hoofdpersoon Emmet (het gewoonste legopoppetje ooit) is niet creatief. Quote: “Ideeën? Die heb ik echt noooit!” Maar dan blijkt zijn enige idee levens te redden, en hij bedenkt het plan om te gaan samenwerken. Als alle Meesterbouwers samenwerken kan President Business niet meer tegen ze op! Dus allemaal aan de slag…

 

5. De dames van “The Bletchley Circle”

Bletchley Park is waar in de oorlog een Britse denktank zat die de code van de codeermachine Enigma van de Duitsers kraakte, en daarmee levens heeft gered. Daar werkten ook vrouwen. (Voor dat hele verhaal: kijk “The Imitation Game”, goede film, over Alan Turing.)

In de fictieve serie “The Bletchley Circle” (te zien op Netflix)  zie je hoe het enkele van de dames die daar gewerkt hebben na de oorlog is vergaan. De hoofdpersoon is een brave huisvrouw geworden, wiens man niet weet wat ze in de oorlog heeft gedaan. Maar dan ziet ze patronen in een serie moorden in de krant, en roept ze haar vriendinnen van Bletchley Park bij elkaar om met hun gezamenlijke inventiviteit die moorden een halt toe te roepen. Spannend. En mooi om te zien dat deze dame die zo hard heeft geprobeerd iemand te zijn die ze niet was uit haar keurslijf breekt.

Geen echte uitvinders helaas. Maar wel razendslimme vrouwen die op creatieve wijze problemen oplossen, en die zie je te weinig op tv!

6. Hikkie uit de film “Hoe tem je een draak”

Hikkie is een jonge Viking, maar geen stoere. En daar zit hij mee, en hij stelt zijn vader teleur. Hij kan wel goed sleutelen, maar vechten, ho maar. Nou wil het geval dat er draken rond het dorp vliegen, dus vechten is nodig. Hikkie werkt aan een machine die een net afschiet om draken mee te vangen. Tot zijn eigen verbazing vangt hij een zeldzame draak, maar hij krijgt het niet over zijn hart om hem te doden. En dan ontdekt hij dat die draak hem helemaal niet wil opeten!

Hikkie is uiteindelijk stoerder dan hij denkt, ook qua vechten en dat soort dingen, maar wat ik vooral cool vind is dat hij staat voor zijn ideeën. Uiteindelijk overtuigt hij zelfs zijn vader. De film is voor kinderen, maar ik vond hem ook echt gaaf, en de muziek is indrukwekkend. Ook Hikkies moeder (uit film 2) is bijzonder cool.

7. Dottie uit “Planes”

Toch nog een vrouw, maar meer een mecanicien dan een uitvinder, en weer uit een kinderfilm. Dit is Dottie. Dottie is een vorkheftruck. De hoofdpersoon, het vliegtuigje Dusty, is een sproeivliegtuigje maar wil racen. Dottie ziet dat niet zitten, maar uiteindelijk verandert ze van mening en helpt hem door dik en dun. (In het fragmentje zie je hoe ze Dusty nogal beeldend waarschuwt voor de gevolgen als hij tegen haar advies in toch gaat racen.) Dottie is een echte teamspeler, en een vakvrouw.

Ken je zelf nog mooie voorbeelden? Ik zet ze er graag bij!