Als tegenwicht voor al het nepnieuws: creatief met verhalen. Want gelukkig kan wat gefabuleer ook tot veel moois leiden.
Er zijn mensen die zich helemaal toegelegd hebben op storytelling (in het Engels is het een heuse methode). Ik niet, ik gebruik gewoon af en toe een verhaal. Of stukjes van of uit een verhaal. Maar mocht je het leuk vinden om meer te doen met verhalen: er zijn goede boeken over geschreven, zoek dan dus op “storytelling”.
De elementen van een verhaal
In de basis heb je drie dingen nodig voor een verhaal:
- iemand (of iets) die iets meemaakt: de hoofdpersoon
- een conflict
- een ontwikkeling
Iemand wil iets, dat lukt niet, en dan toch wel. Of een man is blij met zijn geliefde, dan steeds minder blij, en dan (plotwending!) blij met een ander (500 Days of Summer, leuke film). Of een vent zuipt zich dood maar vindt ondertussen wel een vriendin (Leaving Las Vegas, ik weet niet zeker of het hem lukt want ik kan ‘m niet goed afkijken). Of een man wordt geboren in een stal, met hem persoonlijk loopt het niet best af, maar… (lees dat boek).
Verhalen voor je werk
Ook in een professionele omgeving kun je hier prima mee uit de voeten.
- je hoofdpersoon kan bijvoorbeeld je organisatie zijn, je klant, of jijzelf
- het conflict kan zijn moeilijkheden die overwonnen moeten worden, een wens die nog niet gerealiseerd is, of een letterlijk conflict: de hoofdpersoon wil iets, maar een andere partij wil iets anders
- de ontwikkeling is dan natuurlijk: hoe lossen we het op? hoe komen we in de/een gewenste situatie?
Waarom zou je verhalen vertellen op je werk?
Door van een situatie een verhaal te maken, trek je in je hoofd en in de hoofden van de mensen die met je meedenken een kast vol nieuwe mogelijkheden open. Je stapt van de werkelijkheid in de verhalenwereld. En daar is alles mogelijk. Het geeft je een nieuw perspectief, en dat helpt om problemen te verhelderen en om belangen beter te zien. En als er wat creativiteit nodig is, dan kun je die volop inzetten voor een fantastisch verhaal. Dat je in een later stadium weer kunt “terugvertalen” naar de gewone wereld: die toverdrank, hoe zouden we zoiets in het echt kunnen maken? Wat was dat monster?
Rijke verhalen
Hoe meer details, hoe echter het wordt en hoe beter het verhaal “werkt” voor jouw professionele doel. Mensen moeten zich in het verhaal kunnen verplaatsen, en hoe meer aanknopingspunten je ze geeft hoe beter. Maar als je handig bent laat je ook wat zaken aan de verbeelding over, zo kunnen ze zich het verhaal eigen maken. Suggereer maar wat dingen, die mensen dan voor zichzelf kunnen invullen. Vergelijk bijvoorbeeld deze dames:
- De vrouw had drie kinderen.
- Het was een chagrijnige vrouw die er vermoeid uitzag, haar drie scharminkels van kinderen hingen jengelend aan haar rokken.
- De moeder was vroeger vast vrolijk en fris geweest. Drie kinderen vochten om haar aandacht.
Nummer 1 is feitelijk. Begin daar maar mee: alle details die je nodig hebt. Nummer twee is beeldend, maar zondigt tegen een soort wet van de literatuur: “show, don’t tell”. Als je gewoon opschrijft dat de moeder er moe uitzag laat je erg weinig aan de verbeelding over, het is leuker voor de lezer en beter als die zich zelf een beeld kan vormen van hoe die vrouw er uit zag. Dat heb ik proberen te bereiken in voorbeeld drie: je weet dat ze er vroeger anders uitzag, je snapt meteen dat ze er zo nu niet meer uitziet, en hoe ze er dan wel uitziet vul je voor jezelf in.
Creatief met de elementen uit je verhaal
- De hoofdpersoon: heeft allerlei eigenschappen, hobby’s, wensen, een woonplaats, familie, vrienden, favoriete boeken, een lievelingsgerecht, dingen waar hij bang voor is, talenten, geheimen, karaktertrekken, onhebbelijkheden… Wek haar of hem tot leven en vertel maar! Wat slechtere eigenschappen, zwakke plekken of een duister geheim geven je hoofdpersoon diepgang. Zoals in dit filmpje, waarin Barbies perfecte vriendje Ken wat nieuwe eigenschappen krijgt toebedeeld: De Hawai-vakantie van Barbie en Ken
- Het conflict: wat is er aan de hand, wie zijn er bij betrokken, waarom is het nog niet opgelost? Wat zou helpen bij het oplossen, wat zit het oplossen in de weg? Speelt de tijd een rol? (Mensen die hierin elementen uit een probleemstelling herkennen hebben gelijk.) Is het conflict niet helemaal duidelijk, dan kun je altijd op zoek naar een mysterieuze schat die alles oplost, gaandeweg zal het vast helderder worden!
- De ontwikkeling: om die te verrijken schets je de uitgangssituatie, laat je zien welke elementen elkaar beïnvloeden, voeg je wat beren op de weg toe, dik je eventueel wat problemen nog wat aan… Humor is fijn voor een ongedwongen sfeer, dus als het even kan komen bijvoorbeeld mensen uit je organisatie terug in een nieuwe rol: de goede fee, de sterke reus, de hongerige dwerg… Voorkom wel zorgvuldig dat je mensen pest: een lange vent die geen problemen heeft met zijn lengte kun je prima opvoeren als reus, maar een man met overgewicht uiteraard liever niet. Misschien wil die een tovenaar zijn. Of een strijder.
Ik wens je veel mooie verhalen!