Kalmpjes creatief

Tuin in Kyoto tempel, copyright foto Lolo PiepieVan die dagen

Dit blog is een dag te laat. Gisteren, mijn vaste blogdag, liep alles een beetje anders dan verwacht, en heb ik m’n computer met geen vinger aangeraakt. Je hebt zo van die dagen. Ik loop bovendien een beetje te piekeren, of eigenlijk wel meer dan een beetje. Komt wel goed hoor, iedereen is hier goed gezond, maar ja, je hébt zo van die dagen…

Op ´ ´t gemakje creatief

Gelukkig heb je naast de hatsekidee-tararaboemdiejee-creativiteit (denk: Bert Visscher of Jochem Myjer) ook een wat rustiger variant (denk poëzie: Toon Tellegen of K. Schippers, of de briljante werken van Zaza (kijk hier!)), perfect voor dit soort bedachtzame dagen. Rustig aan, op ’t gemakje, zoals ze dat hier in Zeeland zeggen.

Dat creativiteit altijd gepaard gaat met een hoop donder, bliksem, geluid en beweging is een misverstand. Creativiteit uit zich op heel verschillende manieren, en de lawaaiige variant is niet beter of slechter dan de kalme manier, alleen luidruchtiger.

Tien tips voor rustig creatief zijn

Kalmpjes creatief, hoe doe je dat? Als je het moet hebben van bedachtzaamheid en overpeinzingen dan moet je die de ruimte geven. Mijn manier om “op ’t gemakje” een probleem te kraken:

  1. Één ding tegelijk. Mijn mailprogramma staat nu bijvoorbeeld uit, zodat ik niet in de verleiding kom even te kijken wat er binnen is gekomen als er een envelopje oplicht.
  2. Een extern geheugen. Voor dit stukje heb ik wat boekentips verzameld. Daarbij stuitte ik ook op wat titels die ik interessant vond om nader te bekijken. Dat doe ik dan niet, ik maak een lijstje voor een andere keer. Ben ik fysiek aan het schrijven of tekenen, dan krabbel ik wat op een blaadje, of in mijn uitwisbare schrift.
  3. Als ’t op is is ’t op. (Of, zweveriger: luister naar je lichaam.) Je merkt vanzelf wanneer de zin in werken te erg afneemt. Dan ga je wat anders doen*: een andere klus, een andere aanpak, of:
  4. Pauzes! En dan zo pauze-achtig mogelijk. Ik lees graag de krant als ik mijn brood eet, maar even naar buiten, blik op oneindig, is eigenlijk beter.
  5. Leun achterover. Beschouw. Overpeins. Staar naar het plafond. (Hé, een spinneweb… O nee, niet laten afleiden.) De zaken van een afstandje bekijken, je rustig afvragen: hoe kan het beter: dat is vaak waardevoller dan de wildste brainstormsessie.
  6. Teken. Als je probeert een vraagstuk waarvoor je een oplossing zoekt te tekenen leid dat al snel tot een helderder inzicht. (Laat je inspireren door Tom Wujec van Draw Toast.) Óók, of juist, als je vraagstuk niet helemaal helder is.
  7. Schuif met briefjes. Fysiek schuiven met briefjes (op een muur, prikbord, tafel) is ècht fijn en goed om te doen. Wat er op die briefjes staat? Bijvoorbeeld: stakeholders van een probleem, mogelijke ideeën die je wilt categoriseren, stappen van een stappenplan… Door de briefjes te groeperen of op volgorde te leggen krijg je een helderder beeld. Er blijken bijvoorbeeld logische verbanden te zijn die je eerder niet zag, of er ontbreken stappen, of je ideeën zijn van verschillend abstractieniveau.
  8. Loop of fiets. (Ik weet niet of het ook werkt met skateboarden, dat heb ik nog niet geprobeerd.) Al wandelend of trappend ben je niet met je vraagstuk bezig, of in elk geval: niet gefocused. Je gedachten dwalen af. En ineens… valt je een idee binnen, of een inzicht. In het creatieve proces heb je een incubatieperiode nodig, waarin je onderbewuste zijn werk kan doen. Dat gaat prima als je loopt of fietst.
  9. Ruim op. Dat is ook zo’n mooie activiteit om zaken te overdenken en even te laten rusten, met als voordeel dat er letterlijk ruimte ontstaat. Bij mij is behoefte aan wat kalmer werk meestal het gevolg van een drukke tijd, en hoewel ik niet van de clean desk policy ben (google maar eens wat Einstein van een empty desk vond) komt er een moment dat er wat zooi moet worden uitgezocht. Daarnaast kom ik dan altijd leuke aantekeningen tegen.
  10. Laat rijpen. Ideeën worden beter als je er langer over nadenkt, of ze vallen af. In beide gevallen ben je beter af. Dus als je een idee hebt, laat het een dag liggen, of een week, en kijk er dan nog eens naar. De tijd is je vriend. Hard en lang aan een project werken is soms nodig, maar kalmpjes en met tussenpozen bereik je meer in minder tijd.

Enne, goed genoeg is goed genoeg. Beter kan altijd, maar hier geldt het 80-20 principe dat in zoveel andere situaties ook geldt: 80% van je resultaat bereik je in 20% van de tijd, de overige 20% van je resultaat kost je  80% van je tijd. Er zit dus een optimum: een tikkie minder perfect scheelt je een hele bak met tijd. Terwijl het de rest van de wereld misschien niet eens opvalt.

Om mijn eigen aanbevelingen na te leven ga ik nu in de tuin in de zon een boterham eten. Ik wens je veel kalmte!

Boekentips

  • “Stil, de kracht van introvert zijn in een wereld die niet ophoudt met kletsen” van Susan Cain (kijk ook haar TED-talk!)
  • En, zelf nog niet gelezen maar wat ik er óver lees en de TEDx-talk van de auteur spreken me aan: “Diep werk: werken met aandacht in een wereld vol afleiding” van Cal Newport
  • “Slow”, door Carl Honoré: al wat ouder, maar nog voor alle mindfulness-boeken laat hij zien wat de waarde is van dingen met aandacht doen, in plaats van je multitaskend door het leven te haasten. Zijn TED-talk heb ik zelf nog niet gezien, het boek was goed!

*Disclaimer: dit werkt niet vlak voor een deadline. Mijn hele aangifte inkomstenbelasting “zen” invullen is me nog niet gelukt. Maar elk jaar kom ik verder 😉