… van een uit de hand gelopen discussie

Tijdens bijeenkomsten en brainstorms ontstaan vaak ongepland discussies. Soms is het een discussie waarmee je groep verder komt: die kan ongepland maar wel welkom zijn. Maar met sommige andere discussies schiet je groep niets op. Een discussie herkennen kun je vast wel, maar hoe zie je nou of een discussie goed, loos, schadelijk of emotioneel is? En: wat doe je er dan mee?

Een goede discussie

Een discussie waarmee je verder komt levert nieuwe informatie op:

• Mensen komen met nieuwe meningen (die je nog niet eerder had gehoord)
• Nieuwe argumenten ondersteunen het maken van keuzes
• Nieuwe invalshoeken zorgen voor een ander perspectief

Als je genoeg tijd hebt, dan kun is zo’n goede discussie heel nuttig! Bewaak de grenzen en bewaak de tijd, en geniet. Maar pas op, want er is ook kans op:

Een loze discussie

Een discussie die geen nieuwe informatie oplevert brengt je niet verder. En dat stilstaan kan op verschillende manieren:

• Meer van hetzelfde: standpunten worden herhaald, argumenten worden herhaald. Of iedereen wil zijn plasje doen over het onderwerp. Zonde van je tijd.
• Een discussie over iets waar je niets aan kunt doen: besluiten waar je geen invloed op hebt, andere onderwerpen dan het onderwerp van je brainstorm of workshop. Sommige mensen zijn er experts in: de aandacht afleiden van hun eigen doen en laten naar dingen waar een ánder iets aan zou moeten doen.
• Discussiëren over het nut van de brainstorm of bijeenkomst op zich. En dan niet opbouwend, over de aanpak, maar over of “we het hier wel over moeten hebben”. Natuurlijk is het goed kritisch te zijn over wat je aan het doen bent, maar als je het eenmaal aan het doen bent moet je niet achterom blijven kijken.

Bij zo’n loze discussie ben je de scheidsrechter die fluit: wel binnen het afgesproken veld spelen hè!

Erger dan een loze discussie is:

Een schadelijke discussie

Naast nuttige en nutteloze discussies heb je ook discussies die echt schade opleveren:

• Discussie over gepasseerde stations: een besluit dat al gezamenlijk genomen is weer ter discussie stellen zorgt dat je achteruit gaat, in plaats van vooruit. Wees scherp en geef aan dat je die discussie niet gaat voeren.
• Discussies over jou als facilitator: natuurlijk mogen ze je vragen waarom je doet wat je doet, en wat uitleg kan helpen om deelnemers mee te krijgen. Maar de enige aan wie je verantwoording hoeft af te leggen is je opdrachtgever, en die vertrouwt je, anders stond je er niet. Niet aan mee doen dus, en als iemand wil weten waarom jij er staat: laat ze maar naar de opdrachtgever stappen.
• Discussies op de persoon. Natuurlijk grijp je in als iemand een ander uitscheldt of een stomkop noemt. Maar grijp je ook in bij gegniffel als iemand een “domme” vraag stelt, een “raar” idee roept of een vraag niet begrepen heeft? Dat is ook “op de man spelen”! Neem de aangevallen persoon niet in bescherming, maar geef aan wat het met jou doet: “Als jullie zo reageren geeft mij dat het gevoel dat ik niet meer kan zeggen wat ik denk. Dat lijkt me niet de bedoeling.”

Bij schadelijke discussies ben je een scheidsrechter met een rode kaart. Sommige zaken gaan echt te ver om ook maar een beetje in mee te gaan.

Een emotionele discussie

Een lastige categorie is de discussie die eigenlijk niet gaat over feiten, maar over gevoelens die gekwetst zijn, of angst voor wat komen gaat, of onopgeloste zaken uit het verleden. Herken die snel, want scheidsrechteren of droge argumenten verzamelen is hier niet de oplossing! Je herkent hem aan de grote felheid waarmee relatief kleine meningsverschillen worden geuit.

“Stoom afblazen” is in zo’n geval nuttig: te snel over hoogoplopende emoties heenstappen is natuurlijk niet de bedoeling. Dus benoem het ook zo: “OK, dit zit jullie hoog, ik merk dat er even stoom moet worden afgeblazen. Daarna wil ik graag verder met het verzamelen van ideeën.” Of je last een pauze in, waarin je de geëmotioneerde deelnemers even kunt opvangen of laten afkoelen.

Je kunt helaas niet iedereen gelukkig maken tijdens een workshop of brainstorm, therapie in de pauze gaat wat ver. Maar jij, de emotionele deelnemer(s) en de groep zullen wel wat moeten met de overkokende gevoelens om weer verder te kunnen. Herkennen, erkennen en de ruimte laten is het devies:

• je merkt het en je schat in wie ergens mee zit
• je benoemt het afhankelijk van de situatie één op één of in de groep
• je laat de deelnemer(s) doen wat voor hen het beste voelt: even wat gaan drinken, even stil zijn, of gewoon doorgaan

Als de druk er af is, kan de groep weer door met het onderwerp van de bijeenkomst.

Ik wens je veel vruchtbare meningsverschillen!